Często słyszysz określenie osoba nieletnia, młodociana, pełnoletnia czy małoletnia. Czy znasz różnice pomiędzy tymi pojęciami?
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, kim jest osoba nieletnia. Zgodnie z ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich, mianem nieletniego obejmujemy trzy kategorie osób:
- w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji, nieletnim jest osoba do 18 roku życia, przy czym dolna granica wieku nie jest określona,
- w postępowaniu w sprawach o czyny karalne nieletnim jest osoba, która ukończyła lat 13, ale nie ukończyła lat 17,
- w zakresie wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych (orzeczonych wcześniej w stosunku do osób opisanych w pkt 1 i 2) – do ukończenia 21 roku życia.
Od nieletniego należy odróżnić młodocianego. Pojęcie osoby młodocianej występuje w zarówno w prawie karnym, jak i w prawie pracy. Art. 115 § 10 kodeksu karnego stanowi, że młodocianym, jest sprawca, który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat.
Młodocianego inaczej rozumie się na gruncie prawa pracy. Art. 190 § 1 kodeksu pracy stanowi, że młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat (od 1 września 2018 r. ulega zmianie art. 190 § 1 kodeksu pracy, zgodnie z którym, młodocianym w rozumieniu kodeksu będzie osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat).
Kim jest zatem osoba pełnoletnia i małoletnia? Pojęcia te występują w prawie cywilnym. Zgodnie z ustawą kodeks cywilny, pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat 18, natomiast małoletnim jest osoba, która nie ukończyła 18 roku życia. Należy również wskazać, że przez zawarcie małżeństwa, małoletni uzyskuje pełnoletność i nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Czy żeby zawrzeć małżeństwo, trzeba mieć ukończony 18 rok życia? Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 10 § 1 stanowi, że nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
Adwokat Diana Wnęk